Bewust gebruik van Social Media
door:
Rona Lichtenberg
Social media, we kunnen er niet meer buiten. We twitteren,
facebooken, bloggen en what’s appen er lustig op los. Ook ik doe daar aan mee
en het heeft me al veel gebracht. Spontaan bedachten –tot op dat moment- volkomen
vreemden leuke acties om aandacht te genereren voor mijn boek door het te
koppelen aan hun eigen (passende) product. Een aankondiging van een lezing in
den lande leverde reacties op van mensen die daar in de buurt woonden: ‘Leuk,
ik kom’. Ze zaten inderdaad in de zaal en met een aantal heb ik nog steeds
contact omdat we gezamenlijke interesses bleken te hebben. Geweldig vind ik op
Twitter #DTV oftewel Durf Te Vragen. Soms heb je binnen de kortste keren een
antwoord op een vraag waarvan je niet eens wist waar je moest beginnen met hem
te stellen. Zelfs mijn moeder van 84 begrijpt dit systeem heel goed, laatst zei
ze, toen ik me afvroeg hoe ik achter iets moest zien te komen: ‘Dan vraag je
dat toch gewoon op Twitter.’ Daar had ik zelf nog niet aan gedacht op dat
moment.
Het mooie aan social media is voor mij dat het kan helpen te
verbinden. Met minimale inspanning komen contacten tot stand. Het maakt niet
meer uit waar mensen wonen, al is het aan de andere kant van de wereld, ze zijn
maar een muisklik ver weg. De kruisbestuivingen die plaatsvinden vind ik ook
grandioos. Hoe makkelijk is het om iemand een re-tweet te gunnen of een omhoog
gestoken duim waardoor jouw volgers of vrienden ook die oproep zien voor een
baan, een thuis voor een hond uit Kroatië en ga zo maar door. Je zou er een
hele dag mee bezig kunnen zijn, en dat doen sommige mensen dan ook.
What’s app heeft het bellen zo goed als vervangen en de
gratis berichtjes vliegen over en weer. Ik vraag me soms serieus af of mensen
nog wel met elkaar kunnen praten of dat straks alles via schermpjes gaat. Laatst
las ik een artikel van een professor in de neurologie die vreesde dat er een
generatie opgroeit die niet meer weet hoe face to face te communiceren. Doordat
hun contacten zich grotendeels via apparatuur afspelen ontwikkelen ze geen
empathie (oh, die kijkt triest, blij, reageert gepikeerd, snapt de boodschap
niet a.d.h.v gezichtsuitdrukkingen) en er ontstaat een grote disbalans tussen
de twee hersenhelften. Een bevriende arts merkt aan ‘de jeugd’ (het is niet!
mijn bedoeling om iedereen over een kam te scheren) dat ze afhaken zodra hij
meer dan een paar korte vragen stelt waarop hij zeer korte antwoorden krijgt.
Vraagt hij verder dan reageren ze geërgerd. Hij denkt dat hij op zo’n moment
eigenlijk zou moeten gaan what’s appen om dan waarschijnlijk wel verder zou
komen. Persoonlijk word ik dol als iemand in mijn omgeving voortdurend met zijn
smartphone bezig is. Ze zijn bijna vergroeit met het ding dat een godganse dag
bliepjes producerend de aandacht vraagt. Zijn er werkplekken waar dit
getolereerd wordt? Hoeveel tijd gaat daar niet in zitten omgerekend over een
hele dag? Natuurlijk is het helemaal prima om er gebruik van te maken maar bij
sommige mensen lijkt het er op alsof ze er geen seconde buiten kunnen. Ze zijn vastgekleefd
aan hun telefoon, wat ze ook doen ze hebben hem in hun hand. Hij gaat mee naar
het toilet, ligt naast het bed en krijgt meer aandacht dan partner, kinderen of
huisdieren. Het enge eraan vind ik dat het zo dwingend is, ieder piepje genereert
een acute reactie.
Social media heeft ons een hoop gebracht, we kunnen er niet
meer buiten. Maar het heeft zeker ook zijn negatieve kanten. Zo begint de
sociale controle, die we kennen uit kleine gemeenschappen (lees dorpen) en die ik
persoonlijk ken uit mijn ervaringen met een andere cultuur, weer de kop op te
steken! Je zegt tegen een vriendin dat je geen zin hebt om die avond af te
spreken omdat je thuis een en ander te doen hebt. Op het moment dat je het
kantoor uitstapt realiseer je je dat het prachtig weer is en besluit eerst even
over het strand te gaan wandelen voordat je naar huis gaat. Lopend langs de
waterkant geniet je zo dat je meent het te moeten delen en je stuurt een tweet
de wereld in waarop je prompt de verongelijkte opmerking van de betreffende
vriendin krijgt ‘dat ze dacht dat je dingen te doen had maar nu loop je
blijkbaar over het strand…’ En deze hoorde ik laatst: Een jaloerse partner
houdt angstvallig het what’s app gedrag van zijn lief in de gaten en vergelijkt
dat met degene waarvan hij vermoedt dat die contact heeft met zijn geliefde.
Zijn ze, God betere het, een aantal keren gelijktijdig online dan is het huis
te klein. Is dit echt wat we willen? Ik wil dit in ieder geval niet.
In de trein hoorde ik een paar jonge meiden overleggen hoe
ze ‘last seen’ uit konden schakelen. De druk wordt door het zichtbare online
gedrag inderdaad steeds hoger; ‘Zeg, ik zie dat je mijn bericht gelezen hebt maar ik heb nog
geen reactie gekregen.’ Over de vraag of het verzoek in een mail of SMS kan
tenminste nog even nagedacht worden om daar vervolgens op je eigen tijd op te
reageren.
Er zijn dagelijks een heleboel berichten waarvan ik geniet,
die ik interessant vind, waar ik hartelijk om moet lachen of waarvan ik iets
nieuws leer. Zomaar een vertederende foto of een gaaf filmpje zijn ook leuk.
Een aankondiging van een workshop, lezing, win-actie, nieuws over een onderwerp
waarin ik geïnteresseerd ben is ook fijn. Maar berichten als ‘Ik ben nu in de
AH’ of ‘Zo, nu even koffie’, ‘Ik eet vanavond spruitjes’ kan ik missen. Echt,
ik kan ze missen.
Zelf probeer ik ‘Bewuste Social Media’ te beoefenen. Wat ik
daarmee bedoel is dat ik alleen iets de wereld instuur als ik daadwerkelijk
iets te melden heb. Is dat niet het geval dan doe ik het simpelweg niet. Daarnaast
vind ik het van belang om mijn privé leven te ‘beschermen’, en dat zou voor een
heleboel mensen een goed idee zijn gezien wat ik allemaal voorbij zie komen. En
dan heb ik het nog niet eens over zoiets simpels als dat het misschien niet zo
handig is om te melden wanneer je niet thuis bent. Als je zo nodig moet, doe
dat dan achteraf! Verder valt onder ‘Bewuste Social Media’ voor mij ook dat je
geen kwetsende teksten post. Probeer letterlijk bewust te zijn van wat je
schrijft, neem even een moment om je woorden te checken voordat je op de
‘plaatsen’ knop drukt. Vraag je af: voegt het iets toe, dient dit mijn doel,
wil ik met deze tekst over twee jaar ook nog geassocieerd worden, profileer ik
mezelf op een manier waar ik volkomen achtersta?
Social media is helemaal fijn en ik zou het node missen maar
ik let zeker op dat ik me er niet helemaal in verlies. Van het ene bericht via
de volgende link ben je zo uren verder. Prima voor een regenachtige
zondagmiddag maar aan het einde van de dag tot de conclusie komen dat er niets
terecht is gekomen van de dingen die je wilde doen is geen fijn gevoel. Zeker
niet als je dat voor de zoveelste keer op rij overkomt. Dus, probeer eens een
beetje ‘Bewuste Social Media’, het zou zo maar eens goed kunnen bevallen. En misschien
wennen onze ‘vrienden’ of ‘volgers’ er dan weer langzaam aan dat hun berichtje
pas de volgende dag gelezen wordt en vinden ze dat normaal.
